Y Llywodraeth yn cyhoeddi adroddiad adolygu’r Bwrdd Hyfforddiant Diwydiannol
Heddiw, cyhoeddodd yr Adran Addysg ymateb y Llywodraeth i Adolygiad ITB, a gynhaliwyd gan Mark Farmer yn 2023 ac a gwblhawyd y llynedd.
Mae’r adroddiad yn pwysleisio’r angen hanfodol am waith y Byrddau Hyfforddiant Diwydiannol (ITBs) o fewn y diwydiannau adeiladu a pheirianneg ac yn dod i’r casgliad y dylid cadw’r model grant Lefi ITB. Yn wir, mae’n nodi y dylid cryfhau rôl yr ITBs ac yn galw arnynt i wneud mwy.
Mae’n atgyfnerthu bod yr ECITB a CITB yn bodoli i ddiwallu anghenion sgiliau arbenigol y diwydiannau. Mae angen yr ITBs i fynd i’r afael â methiant y farchnad o ran darparu hyfforddiant, cynyddu lefelau sgiliau a chymell hyfforddiant na fyddai’n digwydd fel arall.
Roedd y Gweinidog Gwladol dros Sgiliau, y Gwir Anrhydeddus Farwnes Smith o Malvern, yn cefnogi llawer o’r argymhellion a nodir yn yr adroddiad gan gynnwys y dylid cadw’r model ITB.
Ymhlith yr 17 argymhelliad strategol, mae’r adolygiad yn cynnig y dylai’r CITB a’r ECITB ffurfio un corff. Safbwynt y Llywodraeth yw, er bod manteision sylweddol i fwy o aliniad a chydweithrediad rhwng y ddau ITB, nid oes unrhyw gynlluniau ar hyn o bryd i ddeddfu i greu un corff. Bydd grŵp llywio yn cael ei sefydlu i ystyried gweithredu’r holl argymhellion.
Yn y cyfamser, mae’r Gweinidog wedi gofyn am fwy o gydweithio rhwng yr ECITB a CITB ar feysydd penodol megis seilwaith ledled Prydain Fawr, cynyddu hyfforddwyr, swyddi ynni glân a phasbortio sgiliau. Mae gwaith eisoes ar y gweill i ddatblygu gweithredu ar y cyd yn y meysydd hyn.
Dywedodd Tim Balcon, Prif Swyddog Gweithredol CITB: “Yn bwysig, mae’r adroddiad yn cydnabod yr heriau sgiliau sylweddol sy’n wynebu’r diwydiannau adeiladu a pheirianneg a’r rôl hanfodol y mae’r ITBs yn ei chwarae wrth helpu i fynd i’r afael â’r rhain. Ymhellach, mae’n haeru mai’r ffordd orau o wneud hynny yw cadw’r model ITB a Lefîau sy’n benodol i’r diwydiant.
“Mae cyllid grant ar gyfer prentisiaethau a newydd-ddyfodiaid yn hanfodol, gyda mwy na dwy ran o dair o brentisiaethau yn dechrau yn y diwydiant adeiladu yn cael eu cyflogi gan gwmnïau o lai na 50 o weithwyr.
“Rydym eisoes wedi gwneud cynnydd da o ran gwella ein hymgysylltiad â chyflogwyr a dysgwyr, megis cyflwyno ein Rhwydweithiau Cyflogwyr ledled y wlad a’r gwelliannau sylweddol yn ein Colegau Adeiladu Cenedlaethol.
“Yn ogystal, rydym yn mynd i’r afael â llawer o’r meysydd a nodwyd yn yr adroddiad trwy ein cynllun strategol. Rydym yn gweithio gyda diwydiant a’n holl bartneriaid i ddatblygu system hyfforddiant a sgiliau sy’n gweithio nawr ac yn y dyfodol. System sy'n cefnogi diwydiant i hyfforddi ei weithlu ac yn helpu i ddod â gweithwyr medrus ac amrywiol i mewn i ddiwydiant.
“Rydym eisoes yn cydweithio’n agos ag ECITB ar rai meysydd allweddol a byddwn yn ehangu hyn yn gydweithrediad mwy ffurfiol lle mae’n cynnig gwerth i’r sector.
“Rhaid i ni symud yn gyflym i weithio gyda’n gilydd i fynd i’r afael ag anghenion diwydiant ar y cyd heb yr oedi a’r aflonyddwch y byddai newidiadau deddfwriaethol neu strwythurol yn sicr o’u hachosi a byddai hynny’n anochel yn niweidiol i lwyddiant y diwydiant. Mae angen i ni ganolbwyntio ar laser ar fynd i’r afael ag anghenion diwydiant drwy ddarparu lefelau safonedig o gymhwysedd, llwybrau amgen i mewn i ddiwydiant a’i gwneud yn haws ac yn rhatach i gael mynediad at hyfforddiant o ansawdd uchel.”
Dywedodd Andrew Hockey, Prif Swyddog Gweithredol yr ECITB: “Mae’r adroddiad yn amlygu’r gwerth y mae’r ECITB a CITB yn ei wneud i’n diwydiannau priodol. Mae’n dyfynnu gwaith yr ECITB ar Gymhwysedd Cysylltiedig, ein rhaglenni i dyfu newydd-ddyfodiaid a’n menter Hwb Sgiliau Rhanbarthol fel enghreifftiau da o’r hyn sydd angen ei wneud, a’r hyn y gellir ei ehangu.
“Rydym yn croesawu cydweithio agosach gyda’r CITB, yn enwedig ym maes sgiliau seilwaith lle mae cyffredinedd uwch rhwng olion traed yr ITBs.
“Fel y mae’r adolygiad yn ei gydnabod, mae budd sylweddol i’r ddau ITB gydweithio’n agosach ar seilwaith; adeiladu niwclear newydd yn enghraifft glir lle mae gweithwyr adeiladu sifil a'r diwydiant peirianneg adeiladu (ECI) yn gweithio ochr yn ochr â'i gilydd.
“Rydym eisoes yn gweithio gyda’r CITB a phartneriaid ar gynllunio sgiliau strategol ar gyfer Sizewell C gyda’r bwriad o ddatblygu llwybrau hyfforddi gyrfa gyfan ac ymyriadau sy’n rhychwantu cyfnodau sifil ac ECI y prosiect hwnnw.
“Bydd ffurfioli’r dull hwn ar gyfer prosiectau niwclear a phrosiectau seilwaith allweddol eraill – fel y rhai sy’n canolbwyntio ar ddatgarboneiddio clystyrau diwydiannol y DU – yn fuddiol iawn a dylai gryfhau’r ddarpariaeth a’r effaith.
“Rydym wedi dechrau’r broses o gwmpasu’r argymhellion a datblygu cynlluniau i’w gweithredu, a fydd yn golygu ymgynghori â diwydiant a’r llywodraeth. Rydym eisoes yn mynd i’r afael â llawer o’r heriau sgiliau strwythurol a amlygwyd gan yr adolygiad a byddwn yn adeiladu ar y rhain ymhellach wrth inni ddatblygu ein strategaeth newydd, a gyhoeddir yn ddiweddarach eleni.
“Yn y cyfamser, byddwn yn parhau i gyflawni ein mandad gan ddiwydiant i arwain dysgu diwydiant. Mae hyn yn cynnwys denu newydd-ddyfodiaid, ehangu’r llwybrau mynediad i ddiwydiant a chefnogi darpariaeth hyfforddiant o ansawdd uchel.”
Wedi’i adolygu ddiwethaf yn 2017, asesodd adolygiad yr ITB rôl ac effeithiolrwydd Bwrdd Hyfforddi’r Diwydiant Peirianneg Adeiladu (ECITB) a Bwrdd Hyfforddi’r Diwydiant Adeiladu (CITB). Mae'r adolygiad yn deillio o ofyniad, a osodwyd gan Swyddfa'r Cabinet, i bob corff cyhoeddus gael ei adolygu o bryd i'w gilydd.
Gweler yr adroddiad llawn ynghyd ag ymateb y Llywodraeth: Adolygiad Bwrdd Hyfforddiant Diwydiannol (ITB) 2023
Darllenwch ein Tudalennau Holi ac Ateb i gael rhagor o wybodaeth am yr Adolygiad ITB
Ar hyn o bryd nid does unrhyw gynlluniau i ddeddfu i gyfuno’r ddau Fwrdd Hyfforddiant Diwydiannol, gan mai dim ond yn rhannol y derbyniwyd yr argymhelliad i ffurfio un corff gan y Llywodraeth. Bydd grŵp llywio sy’n cynnwys nifer o Adrannau’r Llywodraeth a’r ddau Fwrdd ITB yn cael ei sefydlu i edrych ar y posibilrwydd o roi’r holl argymhellion ar waith. Bydd y gwaith i gwmpasu’r posibilrwydd o gyfuno’r ddau ITB yn cymryd amser, felly nid oes dim yn sicr ar hyn o bryd, a byddai’n anghywir rhagdybio’r canlyniad.
Gallai’r canlyniad amrywio o gydweithio gwirfoddol i greu un corff. Yn y cyfamser, mae’r Gweinidog wedi gofyn am fwy o gydweithio a gwell rhyngom ni ac ECITB ar feysydd penodol lle gallwn gefnogi ein gilydd a lle mae gorgyffwrdd rhwng ein gwaith. Y meysydd penodol yw:
1. Seilwaith ledled Prydain Fawr
2. Cynyddu niferoedd hyfforddwyr ac aseswyr
3. Swyddi ynni glân
4. Pasbortio sgiliau
Mae’r ddau ITB wedi ymrwymo i gydweithio’n agosach ac mae’r gwaith hwn eisoes wedi dechrau o ddifrif ar sail wirfoddol. Mae CITB eisoes yn gweithio gyda’r ECITB mewn nifer o feysydd gan gynnwys cynllunio sgiliau strategol ar gyfer Sizewell C.
Ni allwn roi union amserlen ar hyn o bryd, ond disgwyliwn i’r ymarfer hwn gael ei gynnal dros y deuddeg mis nesaf a chael ei arwain gan yr Adran Addysg. Beth bynnag fydd canlyniad y gwaith cwmpasu hwn, bydd angen cynllunio manwl i ffurfioli unrhyw aliniad ac ar hyn o bryd nid oes unrhyw gynllun i ddeddfu i gyfuno’r ddau ITB.
Nac ydym. Roedd y Bwrdd yn glir na ddylem aros. Mae gennym ddyletswydd i ddiwydiant i barhau â’r gwaith hanfodol a wnawn i ddenu newydd-ddyfodiaid, ehangu’r llwybrau mynediad i ddiwydiant a chefnogi darpariaeth hyfforddiant o ansawdd uchel, ac rydym am fod yn feiddgar yn ein huchelgais.
Bydd ein Cynllun Strategol yn adlewyrchu ac yn nodi sut rydym yn bwriadu gweithredu rhai o argymhellion Adroddiad Adolygu’r ITB. Mae hyn yn cynnwys y gwaith yr ydym yn ei wneud ar y cyd ag ECITB.
Nac ydym. Mae’r Adran Addysg wedi bod yn glir y dylem barhau â Chonsensws yn ôl y drefn, a bydd y broses ffurfiol yn cychwyn ar Fawrth 17eg yn dilyn yr ymgynghoriad ar draws y diwydiant ar y Cynigion Lefi drafft a gynhaliwyd yn hydref 2024. Mae’r adolygiad wedi cadarnhau ei fod yn credu y dylid cadw’r system ITB Statudol ac, er mwyn i CITB barhau i gefnogi diwydiant yn ddi-dor, bydd angen i Gonsensws barhau fel y cynlluniwyd. Bydd ein Gorchymyn Lefi presennol yn dod i ben yn gynnar yn 2026, ac mae’n ofynnol yn ôl y gyfraith i ni ymgynghori ar Gynigion Lefi ar gyfer y cyfnod tair blynedd nesaf.
Rhan fawr. Rhannwyd ein hymateb manwl i’r argymhellion â Gweinidogion y llynedd ac ers hynny rydym wedi ymgysylltu’n agos â swyddogion ar beth fydd cydweithio ac aliniad agosach yn golygu. Fel aelod o’r grŵp llywio, byddwn yn ymwneud â sut i weithredu’r holl argymhellion yn yr adroddiad. Rydym hefyd wedi dechrau gweithio gydag ECITB i ddatblygu cynlluniau i gydweithio ar seilwaith (e.e. Sizewell C) a chynyddu’r nifer o hyfforddwyr ac aseswyr.
Disgwylir i’r gweithgaredd cwmpasu gymryd blwyddyn i’w gwblhau. Hyd yn oed ar ôl i’r broses ddod i ben, mae’n debygol o gymrwyd mwy o amser a chynllunio i ffurfioli unrhyw aliniad y cytunwyd arno. Bydd creu un corff – os mai dyna’r penderfyniad – yn cymryd llawer hirach gan y bydd yn golygu newidiadau i’r ddeddfwriaeth.
Felly, byddwn yn parhau i weithio tuag at gyflawni ein cenhadaeth, i gau’r bwlch sgiliau yn y diwydiant adeiladu. Bydd ein fframwaith ar gyfer ein gwaith i gyflawni hyn yn cael ei gosod yn ein Cynllun Strategol sydd i’w gyhoeddi cyn bo hir.
Na, mae’r cynlluniau ar gyfer Consensws ar Gynigion Lefi yr ymgynghorwyd yn eu cylch â chyflogwyr yn 2024 yn aros yr un fath a byddant yn dechrau ar 17eg o Fawrth 2025. Mae’r cyfraddau lefi arfaethedig sy’n mynd i Gonsensws hefyd yn parhau’n ddigyfnewid ar 0.35% o Daliadau TWE a 1.25% o Daliadau CIS Trethadwy a byddant yn darparu’r cyllid angenrheidiol i gyflawni’r Cynllun Strategol ar gyfer y cyfnod Ebrill 2026 – Ebrill 2029.
Rydym wedi ystyried argymhellion Adolygiad yr ITB, ymateb y Llywodraeth iddynt a barn y diwydiant, ac wedi dyrannu cyllid yn unol ag incwm Lefi disgwyliedig. Nid oes unrhyw gynlluniau i leihau grantiau, cyllid na chymorth drwy ein Rhwydweithiau Cyflogwyr.
Mae pwrpas Adolygiad yr ITB a Chonsensws yn wahanol iawn i’w gilydd. Cyfeiriad a pherfformiad CITB yn y dyfodol yw diben Adolygiad yr ITB, tra bod gan Gonsensws ddiben llawer culach, sef deall lefel y gefnogaeth gan gyflogwyr sy’n talu’r Lefi ynghylch y trefniadau i gynhyrchu Lefi arfaethedig am gyfnod o dair blynedd. Nid yw Consensws yn gwestiwn a ddylai CITB gael ei gadw ai peidio, mae’n ymwneud â chytuno ar y mecanwaith mwyaf priodol i gynhyrchu’r Lefi i ariannu’r Cynllun Strategol a chefnogi anghenion sgiliau a hyfforddiant y diwydiant.
Mae Adolygiad yr ITB wedi cadarnhau cadw’r sail statudol a nawr bydd Consensws yn helpu i ddangos lefel y gefnogaeth i’r trefniadau Lefi arfaethedig.
Sut wnaethon ni heddiw? Rhoi adborth